درباره دفاع مقدس باید ۲ میلیون عنوان کتاب و مقاله داشته باشیم | عوامل کلیدی پیروزی بر بحران‌های داخلی و خارجی

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛ در صورتی که معمولاً اغلب کشورها، پایان جنگ پیروزمند را در تقویم خویش نشانه کرده و ارج می‌نهند، انتخاب زمان گرامیداشت دفاع مقدس در ابتدای آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران(هفته اول مهر) مبنای سؤالی است که می‌توان نشانگر دفاعی بودن و بیانگر مظلومیت و حقانیت ایران را در پاسخ به آن آورد.

اگر هیچ مبنایی به دلیل پاسداشت «هفته دفاع مقدس» به‌جز تجدید نام و تأکید بر واژه «دفاع مقدس» نبود، کافی است که هر ساله، فقط به تجلیل از این نام‌گذاری پرداخت. هرچند می‌توان، هزاران فراز دیگر از زوایای روشن این عرصه فروزان که چون نگینی درخشان بر انگشتری انقلاب اسلامی می‌درخشد، بیرون کشید و تا نسل‌ها نسل، سرلوحه افتخار ملت و دستمایه تصمیم سازی دولت‌ها کرد.

خبرنگار آنا به مناسبت هفته دفاع مقدس به تفصیل درباره دفاع هشت‌ساله ایران مقابل دشمن بعثی تا دندان مسلح، تقدس دفاع، پیروزی‌ها، راهکارهای علمی برای پاسداشت مجاهدت‌های فرهنگی یادگاران هشت سال دفاع مقدس و .... با اصغر سبزواری مدرس درس آشنایی با دفاع مقدس دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا گفت‌وگو کرده و حماسه ماندگار ایرانیان در مقابل جهان را واکاوی کرده است.

گفت‌وگوی آنا با مدرس درس آشنایی با دفاع مقدس دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا را پی‌می‌گیریم.

آنا: لطفا از واژه دفاع سخن بگویید و اینکه چرا دفاع ملت ایران مقابل دشمن بعث عراق را مقدس می‌دانیم؟

سبزواری: در هر جمعیت و ملتی، مفهوم «دفاع» ذاتاً مطلوب، ممدوح، مشروع، قانونی و حقوقی است. انتخاب واژه «مقدس» در کنار دفاع، می‌تواند گویای همه این صفات باشد. اضافه بر اینکه، «دفاع مقدس» نامیدن به این دلیل که «دفاع از مقدسات» بود و توسط افرادی ارزشمند و محترم (دفاع مقدسین) در طول هشت سال با رعایت همه اصول انسانی، اسلامی و حقوقی (دفاع مقدسانه) به پایان رسید. «دفاعی است قابل دفاع»، زیرا به اثبات اسناد و تحقیقات، نه صرفاً بر پایه احساسات و عواطف؛ بلکه بیش از آن بر مبنای تعقل و تدبر صورت گرفت.

بیشتر بخوانید:

جمهوری اسلامی مقابل بی‌عدالتی می‌ایستد

صدام چگونه با توهم توطئه فتح تهران به خاک سیاه نشست؟ 

به‌عنوان نمونه همه مراحل آغاز، حین و پایان دفاع ایران در مقابله با هجمه دشمن، کاملاً با مؤلفه‌های «جنگ عادلانه اگوستین» که کنوانسیون‌های چهارگانه ۱۹۴۹ ژنو بر اساس آن پایه‌ریزی شده، موافق و قابل تطبیق است. به همین دلیل لحاظ شد تا از سال ۱۳۸۶ تاکنون به مدت نزدیک به ۱۵ سال در مجموعه‌های مراکز عالی دانشگاهی، منظر نقد و بررسی نسل فرهیخته دانشجو قرار گیرد؛ البته این توضیح، صرفاً تقدس بخشی به جنگ گذشته را منظور ندارد که به بنیادگرایی متهم شود؛ بلکه باید بیشتر، دفاع از «آینده مقدس» را برداشت کرد.

فرهنگ بسیجی زاییده انقلاب اسلامی و تحول‌یافته در جنگ تحمیلی

آنا: چه رویکردهایی درباره دوران دفاع مقدس وجود دارد؟

سبزواری: تاکنون بسته به مقاطع مختلف سیاسی - اجتماعی کشور، سه رویکرد متفاوت درباره دوران دفاع مقدس صورت گرفته که اکنون نیز بر اساس این سه رویکرد، گفتمان رایج امروزی ادامه دارد. در طول هشت سال جنگ تحمیلی، بیشتر «رویکرد سیاسی - نظامی»، پس از پایان جنگ و در دوره سازندگی «رویکرد عاطفی - حماسی» منظور نظر شد و دوران اصلاحات «رویکرد عقلایی - انتقادی» را غالب کرد. در این مقطع؛ انتقاد به جنگ، رفته‌رفته به سمت‌وسوی انقلاب و شعارهای آرمانی آن گرایش پیدا کرده و حتی عرصه‌های دینی مذهبی و اعتقادی را نیز دربرگرفت.

نقد رایج این دوره «تقدس‌زدایی» را در سرلوحه داشت و «نقد» را تا سرحد «نفی» پیش برد. در نتیجه نگاه به دفاع مقدس نه از روی کالبدشکافی(که مورد انتظار و ترغیب متولیان دلسوز امر است و هیچ مفهوم، عقیده و اندیشه‌ای را گریز از آن نیست)؛ بلکه به صورتی کاملاً ساختارشکن و شالوده برافکن، دست به‌کار شد.

کتابخانه تخصصی دفاع مقدس دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا به دلیل دارابودن کتاب‌های کاملاً تخصصی و ویژه در حوزه دفاع مقدس در استان اصفهان بی‌سابقه و به‌موجب سبک و روش منحصربه‌فرد اهدای دانشجویی (ثبت هر کتاب به نام دانشجو) در سراسر کشور نادر و کمیاب است.واضح بود که این رهیافت، انتقاد به سیاست‌های نظامی و استراتژی‌های جنگی نظام را منظور نداشت؛ بلکه بیشتر با دولتمردان مرتبط با جنگ خصومت ورزی کرد و مقاصد و اهداف کاملاً سیاسی را مدنظر قرار داد که این روند (به‌جز موارد اندک) تاکنون ادامه دارد.

تعبیری زیبا و معنادار از حضرت امام خمینی(ره) وجود دارد که ایشان، «انسان انقلاب اسلامی» را به‌مراتب مهم‌تر از خود انقلاب اسلامی می‌دانند. یعنی همان انسانی که انقلاب اسلامی در عصر نوین سکولار و لائیک و دوران قدرتمندی جهانی کاپیتالیسم و سوسیالیسم و فرهنگ‌های رایج لیبرال دمکراسی و کمونیسم به منصه ظهور نشاند و نمونه بارز آن را در جلوه تابناک «بسیج» در دوران دفاع مقدس رونمایی کرد.

فرهنگ بسیجی زاییده انقلاب اسلامی و تحول‌یافته در جنگ تحمیلی بوده که معارف دفاع مقدس را به وجود آورد و در دوران پس از جنگ، همچنان ادامه‌دهنده و پاسبان آن است. بر همین اساس، همچنان که ما باید مهم‌ترین دستاورد انقلاب اسلامی را مقدم بر همه نتایج و دستاوردهای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، نظامی و علمی(که هر کدام بسیارند)؛ تحول در جوانان و دیگر اقشار جامعه پس از انقلاب بدانیم، نخستین دستاورد دفاع مقدس را نیز باید جامعه بزرگ ایثارگر؛ اعم از رزمندگان، شهدا، مفقودان، آزادگان، معلولان و مجروحان و خانواده‌ معظم آنان و خیل کثیر مردم انقلابی جنگ و تبعات جنگ را دیده و وفادار به نظام و میراث‌دار فرهنگ مقاومت، ایثار و شهادت‌طلبی معرفی کنیم.

آنا: نتایج دفاع مقدس و جنگ تحمیلی حزب بعث عراق علیه ایران چیست؟

سبزواری: جنگ تحمیلی حزب بعث عراق علیه ایران و مردم خودش به مدت ۲ هزار ۸۸۸ روز، ۴۱۲ هفته، ۹۵ ماه و ۸ سال (۳۱ روز کم) طول کشید. ذکر دقیق ایام به این خاطر است که هر روز بلکه هر ساعت از آن، شاهد اتفاقات و حوادثی بوده که هر کدام سرلوحه روایتی درس گرفتنی و همه دقایق آن نیز حائز اهمیت است و اکنون فراخوان کاروان‌های پر از معنویت راهیان نور، دست‌نوشته‌های با برکت نویسندگان و مؤلفان و دل نوشته‌های نسل‌های بعدی شد و صدها بلکه هزاران شهید شاخص را به جامعه هدیه کرد که هر کدام می‌توانند چراغی فروزنده و روشن‌بخش فراروی هر فرد و هر جامعه شوند.

ظهور و بروز شخصیت‌های جامع‌الاطراف مدافعان حرم با همان خصال و رویه و بر همان مرام و عقیده شهدای دهه شصت مانند شهید بزرگوار محسن حججی نشان داد که معارف دفاع مقدس، بیش از علوم آن می‌تواند دلربای نسل‌های بعدی شود و در دهه ۹۰ نیز همچنان شهیدپرور و حماسه‌آفرین باشد. همچنان به همگان ثابت کرد که معمار کبیر انقلاب و فرزند فرزانه‌اش مقام معظم رهبری که خود ازجمله نخستین فرماندهان خط مقدم جنگ بودند، به‌خوبی و به‌حق، دفاع مقدس را گنجینه‌ای تمام ناشدنی نامیدند و بر مبنای همین رهنمود متعالی، رزمندگان دلاور خاطره‌نویس، راویان خوش‌زبان حماسه‌سرا، جامعه نویسندگان و ناشران، مبلغان، سیاست‌گذاران فرهنگی و مدرسان مجاهد درس آشنایی با علوم و معارف دفاع مقدس در دانشگاه‌ها، حلقه‌های اتصال نسل قدیم به جدید و منتقل‌کننده اندوخته‌ای گران‌بهای جنگ شدند و با پذیرش بار این مسئولیت، حداکثر تلاش خود را در راستای آگاه‌سازی، آموزش و انتقال فرهنگ مقاومت و ایثار مبذول داشتند.

ناشنیده‌ها درباره جنگ ایران و عراق بسیار است

آنا: درباره تبیین و معرفی دفاع مقدس حق مطلب را ادا کرده‌ایم؟

سبزواری: پیرامون دفاع مقدس فراوان گفته‌ها به میان آمده و نوشته‌هایی به چاپ رسیده و آثاری فاخر خلق شده است. چنانچه به‌راستی می‌توان گفت: «ناگفته‌ای چندان از جنگ باقی نمانده؛ بلکه ناشنیده‌ها بسیار است». جنگ، بزرگ‌ترین رخداد سیاسی بوده که همه ارکان ملت و دولت را در برمی‌گیرد. این پدیده به‌واسطه خطرات(بعضاً جبران‌ناپذیر) که بر آرمان‌ها، منافع، اهداف و سیاست‌های ملی و حدود و ثغور؛ بلکه حیات یک کشور دارد، با ایجاد الفت، اتحاد و انسجام ملی در برابر دشمن متخاصم؛ جمعیت حداکثری جامعه را درگیر خود می‌کند. در این راستا، طولانی‌ترین جنگ معاصر، یعنی جنگ تحمیلی هشت ساله عراق علیه ایران مستثنی نیست.

همه افرادی که به نحوی در این معرکه مشارکت داشته‌اند، اعم از سیاسیون، نظامیان (از رده‌های بالا تا جزء) و اقشار مختلف جامعه، خاطرات و مخاطراتی از جنگ دارند که بعضاً آنها را به رشته تحریر درآورده و بخش بسیار کمتری مبادرت به چاپ و انتشار آن کرده‌اند. آنان در ثبت وقایع این حادثه عظیم مشارکت جسته و مجموعه‌ای مستند را با عنوان «تاریخ شفاهی» به یادگار گذاشته‌اند. تاریخ شفاهی، قسمتی جداناشدنی از روایتگری جنگ است.

ایران در اوان پیروزی انقلاب و نابسامانی‌های عدیده سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی حاصل از آن، درگیر نبردی به‌راستی غیرمتقارن شده و پیروز از آن بیرون آمد.از این ره‌توشه؛ به دلیل شفافیت و خالی بودن از منفعت‌طلبی‌های فردی و جناحی و نزدیکی بی‌بدیلی که با منبع واقعه دارد، می‌تواند بازخورد سیاست‌ها و استراتژی‌های کلان کشور را بر لایه‌های مختلف - از استراتژیکی گرفته تا عملیاتی و تاکتیکی – نشان دهد؛ بنابراین مورد توجه صاحبان اندیشه، ارباب جراید و رسانه و مردم به‌خصوص نسل‌های بعد بوده و خواهد بود.

مهم‌تر از همه، معارف دفاع مقدس، فصلی مستقل و گران‌سنگی بوده که به‌موجب توکل، توسل و ارتباطات معنوی، به‌صورت امداد غیبی، کرامات شهدا و روحیات به‌شدت عرفانی رزمندگان اسلام، تجلی‌یافته است.

منظور از طرح این موضوع، شمار کتب و مقالاتی بوده که درباره جنگ تحمیلی به وجود آمده و در وهله اول، رقم ۲۰ تا ۲۵ هزار عنوان کتاب، درباره دفاع مقدس زیاد به نظر برسد؛ اما کافی است به آمار مستندات جنگ یک‌هفته‌ای آمریکا علیه عراق در جریان اشغال کویت توجه کنیم که با نظر به آمار چند سال پیش، بیش از ۵ هزار کتاب و مقاله را در برمی‌گیرد. با توجه با این رقم، باید با وجود ۴۱۲ هفته جنگ و اختلاف عمیق کمی و کیفی نیروهای خود، حدود ۲ میلیون عنوان کتاب و مقاله داشته باشیم.

آنا: درباره اهداف و چگونگی راه‌اندازی کتابخانه تخصصی دفاع مقدس در دانشگاه آزاد اسلامی شهرضا بگویید.

سبزواری: مراحل پرزحمت و مشقت تدوین، چاپ و نشر کتاب یک مرحله از پروسه بوده و مرحله اصلی‌تر، خرید و مطالعه کتب تهیه‌شده که فرهنگ آن در جامعه ایرانی کم‌رنگ و بی‌فروغ است.

این نقیصه باعث شد که دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا در راستای توجه و تمکین از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و پاسداشت مجاهدت‌های فرهنگی یادگاران هشت سال دفاع مقدس برای پرکردن این خلأ اقدامی مؤثر و ماندگار انجام دهد.

در حالی که واحد دانشگاهی شهرضا از پیشتازان ارائه درس دفاع مقدس از نیمسال اول ۱۳۸۶ بوده، اضافه بر این تغییری کارآمد و عام‌المنفعه به بار آورد و به همین منظور، دانشجویان را به‌صورت کاملاً داوطلبانه، مختار به خرید، مطالعه، تلخیص و ارائه کلاسی (فردی یا گروهی) و در پایان، اهدای کتاب کرد. با پذیرش و اهتمام و مساعدت قابل تحسین علاقه‌مندان در ۲۰ ترم تحصیلی، کتابخانه تخصصی دفاع مقدس دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا با حدود تقریبی ۴ هزار جلد کتاب راه‌اندازی شد.

کتابخانه تخصصی دفاع مقدس دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرضا به دلیل دارابودن کتاب‌های کاملاً تخصصی و ویژه در حوزه دفاع مقدس در استان اصفهان بی‌سابقه و به‌موجب سبک و روش منحصربه‌فرد اهدای دانشجویی (ثبت هر کتاب به نام دانشجو) در سراسر کشور نادر و کمیاب است.

آنا: چگونه می‌توانیم مانند دفاع مقدس هشت‌ساله در مقابله با همه بحران‌های داخلی و خارجی پیروز باشیم؟

سبزواری: ایران در اوان پیروزی انقلاب و نابسامانی‌های عدیده سیاسی، امنیتی، اقتصادی، اجتماعی و نظامی حاصل از آن، درگیر نبردی به‌راستی غیرمتقارن شده و پیروز از آن بیرون آمد.

نشانه این پیروزی؛ «حفظ، تداوم و تثبیت انقلاب اسلامی»، «شکست استراتژی‌های دشمن»، «قبول مجدد قطعنامه ۱۹۷۵ الجزایر توسط صدام» و «اعلام متجاوز بودنش توسط سازمان ملل متحد» است که به مدد عواملی مانند ولی‌فقیه، ارزش‌های دینی مذهبی، پشتوانه‌های مردمی، وحدت و انسجام ملی، ابتکارات و خلاقیت‌های رزمندگان و نوع و سبک مدیریت فرماندهان صورت گرفت؛ بنابراین در صورتی که بتوانیم از این عوامل کلیدی همچنان بهره ببریم، همیشه و در مقابله با همه بحران‌های داخلی و خارجی پیروزیم.

انتهای پیام/۴۱۲۱/۴۰۶۲/